Współcześni odkrywcy i odkrywczynie

Współcześni odkrywcy i odkrywczynie

Z początkiem czerwca poznaliśmy zwycięzców XVI edycji prestiżowego konkursu dla młodych projektantów Young Design, organizowanego przez Instytut Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie. To kontynuacja wieloletniej tradycji, w ramach której instytucja zajmuje się promocją i wspieraniem polskiej sztuki użytkowej. Uznanie jury zyskały m.in. projekt narzędzia do materializacji emocji, system wspomagający montaż urządzeń OZE w domach modułowych czy kompaktowy odsalacz do wody.

Sztuka użytkowa coraz bardziej zyskuje na znaczeniu, a młodzi projektanci prześcigają się w innowacyjnych pomysłach. Design to dziś nie tylko jakość wykonania, intrygujący wygląd i styl, ale przede wszystkim pole do tworzenia przyszłościowych rozwiązań mogących usprawnić, ułatwić lub nawet przedłużyć nasze życie. Miejsca takie jak Instytut Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie dbają o rozwój i promocję młodych talentów. W tym roku odbyła się już XVI edycja ogólnopolskiego Konkursu Young Design. 1 czerwca podczas uroczystej gali organizowanej w siedzibie Instytutu poznaliśmy jej zwycięzców.

Oszczędność energii

Zwycięzcą nagrody głównej – stypendium im. prof. Wandy Telakowskiej w wysokości 20 000 zł, ufundowane przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego; nagrody Polskiej Fundacji Narodowej oraz nagrody ARP Budownictwo został Jacek Janas za projekt „SELFHYTTE”.

W społeczeństwie świadomym ekologicznie wzrasta zapotrzebowanie na nowe, przystępne rozwiązania wspierające oszczędzanie energii. Projekt Jacka Janasa można porównać do kotłowni lub pomieszczenia gospodarczego, które znajdują się w większości domów jednorodzinnych. Jednak jego rozwiązanie dedykowane jest zdecydowanie mniejszym przestrzeniom. Dzięki SelfHytte można cieszyć się funkcjonalnością, estetyką oraz korzyściami związanymi z urządzeniami OZE. To łatwe w montażu nawet na niewielkiej powierzchni, intuicyjne narzędzie do wprowadzenia rozwiązań, takich jak fotowoltaika, rekuperacja, turbiny wiatrowe, magazynowanie energii, zbieranie wody szarej itp. Ważną rolę w projekcie odgrywa kominek, który może przyjąć tradycyjną lub nowoczesną formę, tworząc w domu przytulną atmosferę, jednocześnie wspierając działanie całego urządzenia.

Jacek Janas. Fot. IWP
Projekt „SELFHYTTE”. Fot. IWP

Wizualizacja emocji

Nagrodę Totalizatora Sportowego w wysokości 10 000 zł otrzymała Oleksandra Milishchuk za projekt „FEMO”.

FEMO. to kombinacja słów „forma” i „emocja”. Jak wiemy, wizualizacja emocji odgrywa ważną rolę w procesie terapeutycznym i pomaga w przepracowywaniu traum. Zaniepokojona statystykami dotyczącymi zdrowia psychicznego Oleksandra Milishchuk wychodzi ze swoim projektem naprzeciw potrzebom osób, których mogą przerażać ich własne emocje, dając im nadzieję na poprawę jakości życia. Na podstawie szczegółowego testu psychologicznego (który przy okazji sprawdza, w jak dużym stopniu jesteśmy w stanie skoncentrować się na tym, co czujemy) powstaje indywidualna forma, drukowana następnie na drukarce 3D. Możliwość obcowania ze swoimi zmaterializowanymi emocjami przy pomocy zmysłów pomaga lepiej się z nimi oswoić.

Oleksandra Milishchuk. Fot. IWP
Projekt “FEMO”. Fot. IWP

Tkaniny a druk sublimacyjny

Nagrodę Fundacji ARP w wysokości 20 000 zł oraz tablet ufundowany przez Ministerstwo Edukacji i Nauki otrzymała Inka Fischer za „Próbnik tkanin żakardowych z wykorzystaniem druku sublimacyjnego”.

Autorka projektu postanowiła zmierzyć się z problemem nadmiernej ilości wykorzystywanych surowców i powstałych odpadów przy produkcji tkanin żakardowych. Wykorzystując technikę druku sublimacyjnego, Inka Fischer stworzyła wytrzymałe, lekkie i redukujące ilość przędzy materiały. Powstałe tkaniny są dwustronne, przyjazne dla skóry i  kolorowe, zachowują wizualne cechy tradycyjnego żakardu, czyli pozwalają na wolność twórczego wyrazu.

Projekt „Próbnik tkanin żakardowych z wykorzystaniem druku sublimacyjnego”. Fot. IWP

Egalitarne urządzenie

Nagordę Agencji Rozwoju i Przemysłu w wysokości 10 000 zł zdobył Jakub Bruss za projekt „Basow”.

Czy w przyszłości woda z mórz i oceanów będzie zdatna do picia? Jakub Bruss postarał się udowodnić, że jest to możliwe, a w dodatku osiągalne w domowych warunkach. Jego odsalacz do wody został zaprojektowany jako urządzenie egalitarne, łatwe do złożenia, proste w użyciu i kompaktowe, jak również bardzo łatwe do ewentualnej naprawy. Basow wykorzystuje energię słoneczną do tego, by odparować wodę, oddzielając ją od osadzającej się na dnie odsalacza soli. Poszczególne elementy zostały wykonane m.in. z aluminium, żywicy i winylu. Wszystko z myślą szczególnie o krajach ubogich, borykających się z problemem niedoboru wody pitnej.

Jakub Bruss i projekt „Basow”. Fot. IWP

Trumny z grzybni

Nagrodę Fundacji Orlen w wysokości 20 000 zł zdobyła Aleksandra Wróbel za projekt „Mycelio”.

Zwierzęta stały się pełnoprawnymi członkami naszych rodzin. Nic więc dziwnego, że i praktyki ich pochówku mogą wkrótce ulec przekształceniu. Na razie składanie ciała zwierzęcia do ziemi jest nielegalne – głównie ze względu na wydzielane podczas rozkładu substancje szkodliwe dla środowiska. Mimo to jednak niektórzy lekceważą zakaz, czując przemożną potrzebę pożegnania pupila. Naprzeciw temu pragnieniu wyszła pierwsza finalistka Young Design 2023 Aleksandra Wróbel, tworząc projekt trumien dla zwierząt wykonanych z grzybni jako bezpiecznej alternatywy dla kremacji. Forma obiektu inspirowana jest nasionami oraz kokonami owadów – sugeruje to odrodzenie i nawiązuje do cyrkularności zasobów w środowisku. Pojemnik z grzybni skraca czas rozkładu ciała, a dodatkowo wszelkie toksyczne substancje zostają zniwelowane, gdyż grzyby przemieniają je na pokarm dla siebie.

Aleksandra Wróbel. Fot. IWP
Projekt “Mycelio”. Fot. IWP

Kultura świata roślin

Stypendium specjalne Fundacji Orlen w wysokości 10 000 zł zdobyła Beata Świętońska z projekt „Flor-i”.

Badanie przyrody i odkrywanie mechanizmów rządzących jej światem sprawia, że przestajemy egoistycznie narzucać jej antropocentryczny punkt widzenia oraz traktować ją wyłącznie jako tło dla naszych doświadczeń. Poznawanie praw natury uczy nie tylko krytycznego myślenia, logiki, lecz przede wszystkim szacunku do innych organizmów, pokory oraz wrażliwości na innych. Flor-i to zestaw elementów na bazie walca wygenerowanego na drodze poszukiwań aspektów determinujących kulturę świata roślin, którego założeniem jest przełożenie mechanizmów organizujących ich strukturę na percepcję człowieka. Zaprojektowana przez Beatę Świętońską układanka odtwarza mechanizmy rządzące światem roślin, w którym niektóre elementy przyciągają się, inne zaś odpychają. Wpływ człowieka na ostateczny kształt układanki, podobnie jak w naturze, jest ograniczony.

Beata Świętońska i projekt „Flor-i”. Fot. IWP

Na przestrzeni lat, w których odbywa się Young Design, wielu początkujących wówczas twórców zyskało uznanie i rozwinęło swoje kariery. Ich prace można było obejrzeć obok tegorocznych zwycięskich projektów. Wśród nich znalazł się m.in. MOLLES – projekt zaopatrzenia protetycznego kończyny dolnej, wspierający uprawianie sportów wodnych autorstwa Jakuba Garstkiewicza – laureata Young Design 2022, niezwykły zestaw KAPITALISTYCZNE ZABAWKI zaprojektowany przez Szymona Zakrzewskiego (w tym „Skakanka wyzysku”, „Labirynt Migracji”), zestaw do terapii multisensorycznej dla osób dotkniętych chorobą Alzheimera SENSORIA Małgorzaty Kostacińskiej czy zestaw służący do samodzielnego wytwarzania perfum OSME stworzony przez Annę Elizę Gwiazdę.

Uroczysta gala Young Design 2023 odbyła się tradycyjnie w słynnej siedzibie Instytutu Wzornictwa Przemysłowego na ulicy Świętojerskiej 5/7 w Warszawie.

To już 16. edycja konkursu, który ukazuje kreatywność i innowacyjność młodych ludzi. Bardzo nas cieszy, że możemy w ten sposób promować i wspierać młode talenty, tym samym przyczyniając się do rozwoju branży wzorniczej – mówiła podczas wydarzenia prezes Instytutu Wzornictwa Przemysłowego Agnieszka Wasilewska.

Wystawę pokonkursową połączoną z retrospektywą można oglądać do 30 lipca 2023 roku w godzinach w sali im. Wandy Telakowskiej w Instytucie Wzornictwa Przemysłowego od poniedziałku do piątku w godzinach 11.00–19.00 oraz w weekendy w godzinach 12.00–19.00. Wstęp wolny. Później wystawa pojedzie do Wiednia, gdzie będzie można ją oglądać w Instytucie Polskim.

Mimo zakończenia Konkursu Young Design 2023 Instytut Wzornictwa Przemysłowego nie zwalnia tempa, bo już ruszyły pierwsze przygotowania do najstarszego konkursu wzorniczego w Polsce – „Dobry Wzór”.

~materiały prasowe IWP