Meblarstwo - komponenty i technologie 3/2022

Wiadomości z kraju i ze świata 2 1 2022/3 (255) k a l e j d o s ko p dla klientów. Skorzystanie z wadliwego wzoru umowy o dzieło może zaowocować problemami nawet po wielu latach. Z tego względu lepiej mieć pewność, że został on przygotowany w sposób rzetelny i zabez - pieczający poprawne przeniesienie mająt - kowych praw do dzieła/logo. Logo nie zawsze, ale często będzie utwo - rem w rozumieniu prawa autorskiego (Usta - wa o prawie autorskim i prawach pokrew - nych, Dz.U. 1994 Nr 24, poz. 83 t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1062), a zatemdo projektu logo, o ile nie przeniesiono poprawnie praw autor - skich majątkowych, twórca posiadać będzie prawa autorskie. Prawa autorskie to ogół praw przysługu - jących autorowi utworu (lub innemu upraw - nionemu podmiotowi), upoważniających go do decydowania o eksploatacji utworu i czer - pania z niego korzyści finansowych. Wprzeci - wieństwie do innych praw własności intelek - tualnej, działa ono automatycznie, czyli nie zależy od spełnienia jakichkolwiek formalno - ści, np. rejestracji utworu. Ochrona powstaje z chwilą ustalenia utworu. Teoretycznie więc ustalenie własności majątkowych praw au - torskich nie powinno nastręczać problemów, praktycznie jednak ciągle spotykamy się z sy - tuacjami, kiedy np. przedsiębiorcy używają utworów prawa autorskiego, takich jak logo, sygnet, grafiki, projekty, bez posiadania umo - wy, która skutecznie przenosi majątkowe prawa autorskie do utworu, za który zapłacili. Prawa autorskie majątkowe do ich logo będą przysługiwać bowiem nadal twórcy. Często przedsiębiorcy są zupełnie tego nieświadomi, aż do ewentualnego sporu, gdzie bez skutecz - nej umowy przenoszącej prawa, w efekcie po - zostają bezradni. Zapłata za fakturę za stworzenie logo, niestety, nie przenosi skutecznie praw au - torskich majątkowych. Umowa przenosząca prawa autorskie musi być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności i zawierać popraw - ne zapisy! Nawet gdy mamy zawarte umowy, są one często błędne. Pola eksploatacji, czyli sposób, w jaki może zostać wykorzystany utwór Ustawodawca w art. 50 Ustawy o prawie au - torskim i prawach pokrewnych wskazuje je w następujący sposób: „1) w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techni - ką egzemplarzy utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magne - tycznego oraz techniką cyfrową; 2) w zakresie obrotu oryginałem albo eg - zemplarzami, na których utwór utrwalo - no – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy; 3) w zakresie rozpowszechniania utworu w sposób inny niż określony w pkt. 2 – publiczne wykonanie, wystawienie, wy - świetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udo - stępnianie utworu w taki sposób, aby każ - dy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym”. Powyższą listę można doprecyzowy - wać – ograniczając prawa nabywcy lub licencjobiorcy. Bez takiego uściślenia, umowy stają się nieskuteczne, a zapisy niewyszczególniające poszczególnych pól eksploatacji, a jedynie generycznie okre - ślające „wszystkie pola eksploatacji”, są niepoprawne. Dodatkowo, ustawa zakazu - je zapisu o przyszłych, jeszcze nieznanych polach eksploatacji. Zgodnie z art. 45 Ustawy „Jeżeli umo - wa nie stanowi inaczej, twórcy przysłu - guje odrębne wynagrodzenie za korzysta - nie z utworu na każdym odrębnym polu eksploatacji”. Rekomendowane przez nas umowy powinny być skoncentrowane na celu, który mają zrealizować, np. przeniesieniu skutecznie praw, udzieleniu licencji. Na - tomiast większość umów „krążących” po Internecie, choć zawiera wiele zapisów, często bardzo mądrze brzmiących, tego podstawowego celu nie realizuje. To wła - śnie jest źródło wielu konfliktów, które ob - serwujemy w swojej pracy od lat. Rejestracja logo jako znaku towarowe - go to ważna decyzja. Pamiętajmy, że funk - cjonuje zasada: prawo przysługuje temu, kto jako pierwszy zgłosi znak towarowy. Poprzez rejestrację uzyskujemy prawa wy - łączne do używania logo dla wskazanych towarów/ usług na danym terytorium. Co warto i w jakim kształcie zarejestrować, zależy od planowanej strategii marki, od charakteru odróżniającego poszczególne elementy. W zależności od sytuacji zgło - sić można wszystkie elementy osobno lub łącznie jako logo. Rekomendujemy w tym zakresie skonsultowanie z ekspertami i oparcie zgłoszeń o przemyślaną strate - gię. Znaków towarowych nie zgłasza się bowiem na rok czy dwa, a na dekady. • — Joanna Gwiazdowska, radca prawny i Uladzimir Cybulka, rzecznik patentowy, eksperci z Poraj ® Kancelaria Prawno-Pa- tentowa | www.poraj.com Najczęstsze błędy w umowach, popełniane przez przedsiębiorców • Błędne zapisy, de facto, nieprzenoszące praw; • Niedookreślenie utworów, a zatem jest to umowa o „czymkolwiek”, a więc o „niczym”; • Nieokreślenie pól eksploatacji w umowie (umowa jest ważna tylko dla tych pól eksploatacji, które zostały w niej wyszczególnione); • Wymienienie jeszcze nieistniejących pól eksploatacji (taki zapis jest niezgodny z ustawą, natomiast można się umówi np. na podpisanie aneksu w przypadku pojawienia się nowych pól eksploatacji); • Brak określenia wynagrodzenia twórcy w odniesieniu do pól eksploatacji (twórcy przysługuje odrębne wyna - grodzenie za korzystanie z utworu na każdym odrębnym polu eksploatacji, chyba że w umowie postanowio- no inaczej); • Brak oświadczenia twórcy o jego prawach do utworu; • Brak określenia zakresu terytorialnego licencji lub czasu jej trwania (umowa licencyjna uprawnia do korzy - stania z utworu w okresie pięciu lat na terytorium państwa, w którym licencjobiorca ma swoją siedzibę); • Brak zapisu o prawach zależnych (jeżeli umowa nie stanowi inaczej, twórca zachowuje wyłączne prawo zezwa - lania na wykonywanie zależnego prawa autorskiego, mimo że w umowie postanowiono o przeniesieniu całości autorskich praw majątkowych, czyli przedsiębiorca chcąc np. uży kolorowego logo w wersji czarno-białej, bę- dzie musiał każdorazowo prosi twórcę o zgodę, co może łączy się z dodatkowymwynagrodzeniem). Promowanie wizerunku przedsiębiorstwa nie może obyć się bez zastosowania logo. Jest ono rodzajem wzoru graficznego, który przejawia szczególną wartość dla każdej firmy. Umowa przeniesienia majątkowych praw autorskich powinna być z tego względu przygotowana przez prawników, by zniwelować szanse na to, że wadliwe zapisy zadziałają w przyszłości na niekorzyść. Najważniejsze jest, by móc korzystać ze wzoru projektu w sposób dowolny.